با توجه به پیچیدگی های مسائل پیش رو در جامعه کنونی، استفاده از خدمات تخصصی در هر موضوع امری بدیهی است.

دنیای حقوق هم از این قاعده مستثنا نیست. حال باید دید آیا بستر قانونی جامعه ما چنین شرایطی را فراهم آورده است تا مردم بتوانند از خدمات وکلا به صورت تخصصی بهره مند شوند یا خیر. برای پاسخ به این سوال بهتر است بدانیم که بر اساس قوانین جاری کشور، وکلا به صورت تخصصی دسته بندی نمی شوند و متاسفانه در سیستم حقوقی ایران پروانه وکالت تخصصی نیز صادر نمی گردد. به طور مثال درایران وکیل ملکی، وکیل خانواده، وکیل وصول مطالبات، وکیل کیفری، وکیل شرکتها، وکیل حقوق مالکیت فکری و سایر موارد تخصصی نداریم. همچنین به جهت پیشرفت تکنولوژی نیز به شدت بر پیچیدگی دعاوی افزوده گردیده است و در بسیاری موارد موضوعات بسیار تخصصی می باشند و اگر وکلا در آن امور دارای تخصص و تجربه کافی نباشند نمی توانند به خوبی از حقوق موکل خود دفاع نمایند.

مواردی مثل جرائم رایانه ای، حقوق فضای مجازی، حقوق اینترنت اشیاء، کپی رایت و ثبت اختراع، مسائل حقوقی استارتاپها نیز از این قبیل موضوعات هستند که بر لزوم تخصصی بودن وکلا صحه می گذارد. می توان اینگونه گفت که تمامی وکلا در زمینه های مختلف حقوقی توانایی عمومی خوبی دارند و در روند فعالیت خود با بدست آوردن تجربه های ارزشمند در یکسری موضوعات، متخصص و از سایر وکلا متمایز می گردند. ولی در سیستم حقوقی ما هیچ مرجعی این توانایی افزوده را نمی سنجد و به جهت عدم ارزیابی این مهم، نتیجتا هیچ مدرکی که بیان گر این موضوع باشد صادر نمی گردد. برای درک بهتر این نیاز و نقیصه مهم می توان دکترهای عمومی را مثال زد. همه می دانند که پزشکان، صلاحیت علمی و توانایی عملی در درمان بیماران را دارند لیکن با توجه به وسعت علوم پزشکی و انواع بیماری ها، هیچ پزشکی نمی تواند در تمام امور متخصص باشد.

ولی وقتی پزشکی در یک موضوع خاص مهارت پیدا می کند و در آن رشته مدرک تخصصی می گیرد مردم با اعتماد بیشتری به او مراجعه می کنند و اکثر بیماران آن پزشک در حوزه رشته تخصصی او خواهند بود . از این رو پزشک مذکور بیشتر زمان خود را به تحقیق و پژوهش و کسب تجربه در آن رشته می پردازد و هر روزه بر دانش تخصصی او افزوده می گردد. حال تصور کنید هیچ نهادی متولی صدور دکترای تخصصی و فوق تخصصی آنها نباشد. اگر چه کانون های وکلای دادگستری و مرکز مشاوران قوه قضائیه که تصدی این امر را عهده دار هستند اخیرا به این نقص اساسی پی برده اند و احتمالا در آینده ای نزدیک گام هایی نیز در این خصوص بر خواهند داشت لیکن این ضعف بزرگ همچنان پا برجاست. البته یکسری از وکلا به جهت علاقه شخصی در موضوعات خاص حقوقی، بیشتر فعالیت می کنند که این امر خود باعث تجربه بیشتر و افزایش مهارت وکیل در آن حوزه می گردد که به تخصصی شدن امر وکالت کمک شایانی می کند، ولی یافتن این وکلا و تشخیص تخصص آنها خود چالشی بزرگ است.

روش های مختلف انتخاب وکیل خوب و متخصص و بررسی معایب و مزایای آنها 1- انتخاب وکیل به صورت سنتی الف- مراجعه به دوستان و آشنایان برای یافتن وکیل خوب افراد غالبا در هنگام مواجه با یک مشکل حقوقی مثل پرونده های خانواده، وصول چک، دعاوی کیفری، دعاوی ملکی، وصول طلب، دعاوی شرکتهای تجاری و سایر دعاوی و یا در صورت نیاز به استفاده از یک نوع خدمت حقوقی مثل تنظیم قرارداد، در جهت جستجوی یک وکیل متخصص، وکیل با تجربه، وکیل متعهد، وکیل معتمد، وکیل مسئولیت پذیر، وکیل اخلاقمدار، وکیل پیگیر که از ویژگی های شاخص یک وکیل خوب می باشد به دوستان و آشنایان خود که قبلا دچار مشکل شده یا از وکیل استفاده کرده اند مراجعه می کنند و از آنها میخواهند که به ایشان وکیل خوب معرفی کنند. مزیت این شیوه آن است که وکیل معرفی شده قبلا توسط یک فرد معتمد در بوته آزمایش قرار گرفته است و توانایی های علمی و عملی و همچنین اخلاق و نحوه پیگیری وکیل مشخص گردیده است.

ولی عیب اساسی و مهم آن این است که شاید وکیل مذکور صرفا در حوزه مشکل حقوقی شخص معرفی کننده تخصص و تجربه کافی داشته است و نتواند به خوبی عهده دار پرونده جدیدی باشد که از جهت نیاز به تخصص و تجربه، دارای تفاوتهای عمده ای باشد و ممکن است پس از انتخاب آن وکیل، نتیجه مطلوب حاصل نگردد. مطمئنا پرسش از افراد نا آشنا با علم حقوق نمی تواند کمک بزرگی به فرد کند. همانطور که هر پزشک متخصص، در یک موضوع خاص تخصص ویژه دارد و افراد عادی نمی‌توانند در مورد آن تخصص به خوبی اظهار نظر نمایند، درباره وکیل هم همین ویژگی مصداق دارد. همچنین آن شخصی که به مشورت با او پرداخته اید نهایتا با چند وکیل محدود برخورد و مشورت نموده است و شناختی ازعموم وکلا و جامعه بزرگ وکالت ندارد و در نتیجه نمی‌تواند شما را در یک مقایسه خوب یاری رساند.

ب- مراجعه به دفاتر وکلا و موسسات حقوقی برای پیدا کردن وکیل خوب: در این روش شخص با مراجعات حضوری به دفاتر وکلا و موسسات حقوقی و پرداخت حق مشاوره های متعدد و صرف وقت زمان و هزینه زیاد به جستجوی وکیل خوبی می گردد که در زمینه مشکلش متخصص باشد. در این شیوه همواره این امکان وجود دارد که شخص پس از یافتن وکیل مد نظر با چالش دیگری مواجه شود و آن مشکل عدم سازگاری بودجه فرد با حق الزحمه درخواستی وکیل است. ضمنا باید به این نکته توجه داشت که اشخاصی که از این روش استفاده می کنند می بایست خود از بینش و تجربه حقوقی هرچند اندک برخوردار باشند تا بتوانند به نتیجه دلخواه برسند. درغیر اینصورت گاها به جهت عدم قدرت مقایسه درست دچار اشتباه جبران ناپذیری می شوند.

توصیه مهم در روش انتخاب وکیل خوب به صورت سنتی افرادی که از روش های سنتی برای انتخاب وکیل استفاده می کنند باید بدین نکات توجه ویژه داشته باشند: اساسی ترین ویژگی برای انتخاب وکیل خوب، معتمد بودن اوست. در انتخاب وکیل دقت در احساس مسئولیت فرد امری بسیار مهم خواهد بود چرا که رابطه بین وکیل و موکل مبتنی بر اعتماد است . یک وکیل بی اخلاق می تواند از آگاهی کم شما از قوانین و رویه های قضائی سوء استفاده کند و شما را بفریبد یا کارتان را با تاخیر مواجه سازد یا سستی خود را با بیان مسائلی مثل ضعف قوانین و شلوغی دادگاه توجیه سازد. بنابراین باید وکیلی را انتخاب کرد که اخلاقمدار باشد. همچنین نکته دیگری که حائز اهمیت می باشد این است که تخصص در امر وکالت به هیچ عنوان به سن و سال بر نمی‌گردد. چه بسا ممکن است وکلای جوانی در این حرفه فعالیت کنند که علم و اشراف آنها به قوانین و رویه های قضائی از برخی وکلای با سابقه نیز بیشتر باشد. این نکته در موضوعات و دعاوی که به قوانین و تکنولوژی نوین مربوط می شود بیشتر خود را نشان می دهد چرا که بیشتر وکلای جوان به روزتر هستند.

از طرفی توانایی و انگیزه پیگیری وکلای جوان در پیشرفت پرونده به شدت تاثیر گذار است. البته بدیهی است که باید وکیل در حوزه مشکل شما دارای تجربه مشابه و مهارت کافی باشد. 2- انتخاب وکیل خوب به صورت نوین و همگام با تکنولوژی: با توجه به مراتب پیش گفته می توان اینگونه نتیجه گرفت که انتخاب یک وکیل خوب، خود تخصص می خواهد. پس بهتر است با توجه به تعداد زیاد وکلا در جامعه وکالت و عدم تقسیم بندی تخصصی آنها و نبود مرجعی جهت بررسی سوابق و میزان رضایتمندی افراد، از مشاوره تخصصی افراد آگاه در این حوزه استفاده کنیم. در دنیای کنونی و پیشرفت جوامع و تکنولوژی جدید، نهادهایی به وجود آمده اند که می توان از خدمات آنها به صورت تخصصی و سراسری و به صورت آنلاین و در بسیاری موارد به صورت رایگان استفاده کرد.

با استفاده از سامانه هایی که امکان مشاهده رزومه و سوابق وکلا و همچنین نظر سنجی سایر کاربران را فراهم می سازند می توانید یک بررسی و مقایسه مطمئن داشته باشید تا به راحتی مناسب ترین وکیل خود را انتخاب کنید. همانطور که می دانید کشف میزان تعهد و اخلاق مداری وکلا بدون شناخت قبلی کار ساده ای نیست ولی شما از طریق نظرات کاربران همین سامانه ها می توانید به این اطلاعات مهم دست یابید. همچنین به جهت عدم مراجعه حضوری به دفاتر وکلا و موسسات حقوقی و به واسطه ارتباط آنلاین با وکلا ، در وقت و هزینه شما صرفه جوئی می گردد.

بدیهی است به علت وجود فضای رقابتی در روش های نوین، همیشه هزینه ها به صرفه و منطقی خواهد بود. توصیه مهم در روش انتخاب وکیل خوب به صورت نوین در استفاده از این دست خدمات و در راستای انتخاب یک وکیل خوب باید به چندین نکته توجه داشت. از خدماتی استفاده کنید که به شما چند وکیل و صرفا وکلایی را معرفی نماید که در حوزه مشکل شما متخصص و با تجربه هستند تا بتوانید از نظرات چندین وکیل بهره مند شوید و در صورت لزوم این امکان را برای شما فراهم کند که بتوانید از طریق مشاوره حضوری، مشاوره تلفنی، مشاوره آنلاین از راهنمایی ایشان بهره مند گردید تا بتوانید با مقایسه آنها بهترین انتخاب را داشته باشید. حتما در استفاده از اینگونه خدمات دقت داشته باشید که آن مرکز اصالت و تخصص و توانایی وکلا را به خوبی بررسی کرده باشد و شاهدی در جهت تعامل طرفین و پیشرفت پرونده باشد تا در صورت لزوم بتواند حافظ منافع شما باشد ولی در تعیین حق الزحمه وکلا و روند کار آنها دخالتی نداشته باشد تا وکیل بتواند با حفظ استقلال خود بهترین نتیجه را برای شما به ارمغان آورد و هزینه اعلامی او نیز برگرفته از سیاستهای منفعت طلبانه آن مرکز نباشد.